03.11.2019 r.
Historia miasta
Pierwsza udokumentowana wzmianka o grodzie pochodzi z 1354 roku, kiedy to Rzeszów otrzymał prawa miejskie. Król Kazimierz Wielki darował miasto rycerzowi i dyplomacie Janowi Pakosławicowi, który z wdzięczności przyjął nazwisko - Rzeszowski. Zgodnie z jego wolą miasto przeniesiono w miejsce dzisiejszego Starego Rynku. Ród Rzeszowskich władał miastem do roku 1583.
W wieku XVI miasto posiadało już dobrze zorganizowaną administrację, na którą składały się sąd i rada miejska (od 1633 r. zwana Magistratem). Członkowie jej pełnili kolejno funkcję burmistrza. Kupcy rzeszowscy utrzymywali rozległe kontakty handlowe z Warszawą, Krakowem, Wrocławiem a także Litwą, Mołdawią i Węgrami.
Ostatnie ćwierćwiecze XVI w. i pierwsze czterdzieści lat XVII w. to czas największej świetności miasta, które stało się ważnym ośrodkiem handlu i rzemiosła. Ten "złoty okres" w rozwoju Rzeszowa związany jest ściśle w nowym suwerenem - Mikołajem Spytkiem Ligęzą. Właściciel rozbudował i ufortyfikował Rzeszów w sposób na owe czasy nowoczesny, fundował wyposażenie kościoła, łożył na nowe budowle municypalne. W roku 1591 wzniósł ratusz miejski, w 1600 r. rozpoczął budowę okazałego zamku, a następnie otoczył miasto wałami obronnymi (1627 r.). W latach 1624 - 1629 ufundował warowny klasztor oo. Bernardynów. O zamożności Rzeszowa świadczą księgi miejskie z końca XVI i początku XVII wieku, które wymieniają wielu działających na jego terenie złotników.
W roku 1638 Rzeszów wraz z okolicznymi włościami przeszedł we władanie rodu Lubomirskich. Jerzy Sebastian Lubomirski - potomek bogatej magnackiej rodziny - był człowiekiem wykształconym, politykiem, utalentowanym dowódcą wojskowym. Założył w roku 1658 słynne później Kolegium Pijarów, będące wówczas jedną z nielicznych w Polsce szkół średnich. Wśród jego wykładowców był ksiądz St. Konarski. Na przestrzeni wieków podwoje szkoły opuściło wielu sławnych później Polaków m. in.: Ignacy Łukasiewicz, Władysław Sikorski, Władysław Szafer, Julian Przyboś.
Pierwszy rozbiór Polski w roku 1772 spowodował, że Rzeszów znalazł się w zaborze austriackim. Rok później uczyniono z Rzeszowa siedzibę obwodu administracyjnego - cyrkułu.
Położenie na rubieżach monarchii, bliskość granicy z Cesarstwem Rosyjskim, w strefie potencjalnego konfliktu dwóch mocarstw (a więc i wysokiego ryzyka inwestycyjnego), spowodowało odpływ lokalnego kapitału. Rzeszów jako ośrodek miejski coraz bardziej tracił na znaczeniu. Ożywcze impulsy w rozwoju miasta pojawiły się dopiero w połowie XIX wieku. W roku 1844 Rzeszów nabył od księcia Jerzego Lubomirskiego prawo dominalne i w rok później stał się miastem wolnym. Uzyskanie przez Galicję znacznych swobód politycznych i gospodarczych w ramach Austro-Węgierskiej Monarchii było kolejnym wydarzeniem sprzyjającym rozwojowi Rzeszowa. W roku 1858 do miasta doprowadzono linię kolejową, którą następnie, w 1863 roku, przedłużono do Lwowa.
W latach poprzedzających wybuch I wojny światowej Rzeszów zyskał nową funkcję jako zaplecze twierdzy przemyskiej. W tym czasie, na północnych krańcach Austro-Węgierskiej Monarchii trwała intensywna rozbudowa infrastruktury militarnej. Dla Rzeszowa oznaczało to poważny dopływ kapitału z kasy cesarskiej. Ten okres koniunktury wykorzystał, sprawujący przez 17 lat swoją funkcję, burmistrz Stanisław Jabłoński. Za jego urzędowania ukończono wiele inwestycji budowlanych (koszary, szkoły, przebudowę ratusza) oraz stworzono infrastrukturę miejską (oświetlenie elektryczne, gaz, nowe wodociągi, brukowane ulice).
W roku 1918 rozpoczęła w Rzeszowie działalność Polska Organizacja Wojskowa, której komendantem był Leopold Lis-Kula, późniejszy bohater walk o niepodległość Polski.
Z okresu II Rzeczypospolitej najlepiej zapisały się w historii Rzeszowa lata 1937-1939. W ramach rządowego programu rozwoju polskiego przemysłu obronnego, w środkowej Małopolsce powstały podwaliny tzw. Centralnego Okręgu Przemysłowego. W Rzeszowie zlokalizowano Państwowe Zakłady Lotnicze, produkujące do dziś silniki lotnicze oraz filię poznańskiej Fabryki H. Cegielskiego, wytwarzającą działa przeciwlotnicze. Spowodowało to ożywienie inwestycyjne Rzeszowa, które zapewniło mieszkańcom liczne miejsca pracy. W tym czasie miasto otrzymało również kanalizację typu rozdzielczego.
Podczas II wojny światowej Rzeszów uległ częściowemu zniszczeniu. W gruzach legły zabytki, kamienice i zakłady przemysłowe. Hitlerowcy wymordowali wielu rzeszowian, niszcząc prawie zupełnie lokalną społeczność żydowską. W roku 1944, po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej, Rzeszów awansował do miana stolicy województwa i centrum administracyjno-kulturalnego południowo-wschodniej Polski.
Współcześnie Rzeszów jest największą aglomeracją miejską południowo-wschodniej Polski, niekwestionowanym centrum handlowym i gospodarczym, największym ośrodkiem akademickim i kulturalnym tej części kraju, stolicą województwa podkarpackiego oraz siedzibą władz diecezjalnych[1].
Społeczne Rady i Komisje opiniodawczo-doradcze
W Rzeszowie działa siedem spośród ośmiu badanych rad. Są to: rada działalności pożytku publicznego, rada młodzieżowa, rada seniorów, powiatowa rada rynku pracy, komisja bezpieczeństwa i porządku, komisja urbanistyczno-architektoniczna oraz rada ds. osób niepełnosprawnych.
Analiza instytucjonalno prawna badanych rad
Rada działalności pożytku publicznego w Rzeszowie została powołana w 2011 r. na mocy Uchwały Nr XI/247/2011 Rady Miasta Rzeszowa z dnia 31 maja 2011 r. w sprawie określenia „Trybu powoływania członków, sposobu organizacji i trybu działania Rzeszowskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego”.
Obecnie Rada działa na mocy Zarządzenia Nr VII/684/2016 Prezydenta Miasta Rzeszowa z dnia 20 maja 2016 r. w sprawie powołania Rzeszowskiej RDPP.
Do kompetencji Rady należy m.in.:
1) opiniowanie projektów strategii rozwoju miasta
2) opiniowanie projektów uchwał i aktów prawa miejscowego dotyczących sfery zadań publicznych,
3) opiniowanie projektów rocznego i wieloletniego programu współpracy Miasta z organizacjami pozarządowymi,
4) wyrażanie opinii w sprawach dotyczących funkcjonowania organizacji pozarządowych,
5) opiniowanie sprawozdania Prezydenta Miasta z realizacji rocznego oraz wieloletniego programu współpracy Miasta z organizacjami pozarządowymi,
6) udzielanie pomocy i wyrażanie opinii w przypadku sporów między organami administracji publicznej a organizacjami pozarządowymi,
7) wyrażanie opinii w sprawach dotyczących zadań publicznych, w tym zlecania tych zadań do realizacji przez organizacje pozarządowe oraz w sprawach rekomendowanych standardów realizacji zadań publicznych
Strona internetowa:
Rada młodzieżowa w Rzeszowie rozpoczęła swoją działalność na początku lat 90. XX w. Rada była jednym z pierwszych tego typu podmiotów w całym kraju.
Do zadań rady należy:
1) kształtowanie poczucia odpowiedzialności obywatelskiej;
2) upowszechnianie idei samorządności wśród młodzieży;
3) reprezentowanie interesów młodzieży wobec instytucji rządowych, samorządowych i pozarządowych;
4) działanie na rzecz integracji i współpracy środowisk młodzieżowych;
5) zapewnienie możliwości uczestnictwa młodzieży w procesie podejmowania decyzji wpływających na sposób i jakość życia.
6) działanie na rzecz eliminowania negatywnych zjawisk społecznych oraz patologii w środowiskach młodzieżowych.
Strona internetowa:
Rada seniorów w Rzeszowie została powołana w 2014 r. na mocy Uchwały Nr LXXXI/1495/2014 Rady Miasta Rzeszowa z dnia 28 października 2014 r. w sprawie powołania Rzeszowskiej Rady Seniorów oraz nadania jej Statutu.
Do zadań rzeszowskiej Rady seniorów należy m.in.: reprezentowanie środowiska seniorów oraz pobudzenie aktywności obywatelskiej seniorów mieszkających na terenie Rzeszowa; współ-praca z władzami miasta przy rozstrzyganiu istotnych spraw i oczekiwań środowiska; przedstawianie propozycji zadań i działań na rzecz seniorów; wydawanie opinii i formułowanie wniosków służących rozwojowi działalności samorządu na rzecz seniorów; wspieranie procesów konsultacyjnych wzmacniających zaangażowanie obywatelskie seniorów; wspieranie wszelkich form aktywności seniorów; działa-nie na rzecz umacniania międzypokoleniowych więzi społecznych; upowszechnianie wiedzy o potrze-bach prawnych i możliwościach osób starszych, a przez to wzmocnienie wpływu seniorów na decyzje podejmowane przez władze lokalne, w tym na jakość usług prze-znaczonych dla seniorów.
Strona internetowa:
http://www.rzeszow.pl/mieszkancy/rzeszowska-rada-seniorow
Powiatowa Rada Rynku Pracy w Rzeszowie działa na podstawie Zarządzenia Nr II/10/2016 Starosty Rzeszowskiego z dnia 23 września 2016 r. w sprawie Powiatowej Rady Rynku Pracy w Rzeszowie na lata 2016-2020.
Do zakresu działania Powiatowej Rada Rynku Pracy w Rzeszowie należy m.in.:
1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do pełnego i produktywnego zatrudnienia w powiecie;
2) ocena racjonalności gospodarki środkami Funduszu Pracy;
3) opiniowanie kryteriów podziału środków Funduszu Pracy;
4) składanie wniosków i wydawanie opinii w sprawach dotyczących kierunków kształcenia, szkolenia zawodowego oraz zatrudnienia w powiecie;
5) ocenianie okresowych sprawozdań z działalności Powiatowego Urzędu Pracy w Rzeszowie;
6) delegowanie przedstawicieli do komisji konkursowej dokonującej wyboru kandydata na stanowisko dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Rzeszowie;
7) opiniowanie wniosków o odwołanie dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Rzeszowie;
Strona internetowa:
http://bip.pup.rzeszow.pl/?c=mdTresc-cmPokaz-14
Komisja bezpieczeństwa i porządku w Rzeszowie w kadencji 2019-2022 działa na podstawie Zarządzenia Nr 46/2019 Prezydenta Miasta Rzeszowa z dnia 1 lipca 2019 r. w sprawie utworzenia Komisji bezpieczeństwa i porządku na kadencję 2019-2022.
Do zadań komisji należy:
1) ocena zagrożeń porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli na terenie powiatu;
2) opiniowanie pracy Policji i innych powiatowych służb, inspekcji i straży, a także jednostek organizacyjnych wykonujących na terenie powiatu zadania z zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
3) przygotowywanie projektu powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
4) opiniowanie projektów innych programów współdziałania Policji i innych powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych wykonujących na terenie powiatu zadania z zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
5) opiniowanie projektu budżetu powiatu - w zakresie, o którym mowa w pkt 1;
6) opiniowanie projektów aktów prawa miejscowego i innych dokumentów w sprawach związanych z wykonywaniem zadań, o których mowa w pkt 1, 2 i 4;
7) opiniowanie, zleconych przez starostę, innych niż wymienione w pkt 2 i pkt 4-6 zagadnień dotyczących porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli.
Komisja urbanistyczno-architektoniczna w Rzeszowie działa na mocy Zarządzenia Nr VII/1359/2017 Prezydenta Miasta Rzeszowa z dnia 23 października 2017 r. w sprawie powołania, organizacji i trybu działania Miejskiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej przy Prezydencie Miasta Rzeszowa.
Do zadań komisji należy sporządzanie opinii o:
1) projekcie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Rzeszowa lub o projekcie jego zmiany; projektach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub projektach ich zmian;
2) wynikach analiz zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta;
3) projektach decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego;
4) projektach decyzji o warunkach zabudowy;
5) w innych sprawach planowania i zagospodarowania.
Rada ds. osób niepełnosprawnych w Rzeszowie działa na mocy Zarządzenia Nr VII/57/2015 Prezydenta Miasta Rzeszowa z dnia 13 stycznia 2015 r. w sprawie powołania Powiatowej Społecznej Rady do Spraw Osób Niepełnosprawnych w Rzeszowie.
Do zadań rady należy:
1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do: integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, realizacji praw osób niepełnosprawnych;
2) opiniowanie projektów powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych;
3) ocena realizacji programów;
4) opiniowanie projektów uchwał i programów przyjmowanych przez radę powiatu pod kątem ich skutków dla osób niepełnosprawnych.
Zdjęcie pochodzi ze strony
