15.11.2019 r.
Historia miasta
Pierwsze zapiski o Jaworznie pochodzą ze średniowiecza, a dokładnie z roku 1229. Przez wieki Jaworzno było niewiele znaczącą osadą rolniczą należącą do regionu Małopolski. Mimo, iż obecnie Jaworzno należy do województwa śląskiego, począwszy od XII wieku aż do roku 1922 rzeka Przemsza była granicą między Małopolską a Górnym Śląskiem (później także granicą państwa).
W roku 1335 założono w Jaworznie parafię, której patronem został św. Wojciech. Przez długie lata kościół ten służył nie tylko mieszkańcom Jaworzna, ale także okolicznym wsiom (późniejsze dzielnice). Po niedługim okresie przynależności prywatnej (ród Gryfitów), Jaworzno zostało własnością biskupów krakowskich i wchodziło w skład klucza sławkowskiego. Już od średniowiecza eksploatowano mineralne bogactwa jaworznickiej ziemi. Początkowo było to srebro i ołów z galeny, a później także cynk i żelazo. Działalność ta odcisnęła swoje piętno w toponimice (nazewnictwo miejsc, np. dzielnica Stara Huta czy Galmany). Warto wspomnieć również rok 1767, w którym to, za sprawą Stanisława Augusta Poniatowskiego, założono w Szczakowej, pierwszą na terenie ówczesnej Polski, kopalnię węgla kamiennego. Oczywiście Jaworzno i okoliczne wsie pozostawały w dalszym ciągu przede wszystkim osadami rolniczymi. O przemysłowym charakterze miasta zdecydował dopiero wiek XIX wraz z gwałtowną industrializacją.
Po III rozbiorze i upadku Polski, Jaworzno znalazło się w zaborze austriackim. Wkrótce, wraz z wojnami napoleońskimi w latach 1809-1815, znalazło się w granicach Księstwa Warszawskiego, a w latach 1815-1846 stanowiło część formalnie niepodległej Rzeczypospolitej Krakowskiej. Po nieudanym powstaniu krakowskim w roku 1846, Jaworzno zostało wcielone do zaboru austriackiego i pozostało jego częścią aż do końca Pierwszej Wojny Światowej. Warto również wspomnieć, że granice Jaworzna wyznaczały tzw. Trójkąt Trzech Cesarzy - miejsce styku granic trzech zaborców: Rosji, Prus i Austrii.
Na wiek XIX przypada bardzo intensywny rozwój gospodarczy. Proces ten został dodatkowo wzmocniony po wybudowaniu w roku 1847 kolei łączącej Kraków i Górny Śląsk. Głównym bogactwem eksploatowanym w Jaworznie był węgiel. Jego wydobycie w Jaworznie stanowiło 84% w całej Galicji. W roku 1898 w Jaworznie powstała pierwsza elektrownia. Inne ważne zakłady przemysłowe to: Fabryka Bieli Cynkowej, Fabryka Sody Amoniakalnej (później huta szkła okiennego), Garbarnia. W roku 1916 powstały Zakłady Azotowe “Azot”. Ich pierwszym dyrektorem był Ignacy Mościcki. Prawa miejskie Jaworzno otrzymało dopiero w roku 1901. Do tej zmiany miejscowość aspirowała już pół wieku wcześniej, lecz zawirowania związane z nieudanym powstaniem krakowskim i zmiany administracyjne skutecznie to uniemożliwiły.
Po klęsce Polski w Kampanii Wrześniowej Jaworzno zostało wcielone do Rzeszy. Ze względu na przyjętą przez Niemców taktykę oszczędzania śląskiego przemysłu, Jaworzno uniknęło większych zniszczeń.
Okres powojenny to przede wszystkim czas odbudowy, a później także intensywna industrializacja. Wiodącą gałęzią przemysłu było wydobycie węgla i produkcja energii elektrycznej. Spowodowało to intensywny napływ ludności oraz rozbudowę osiedli mieszkaniowych. W latach 70. do Jaworzna przyłączono okoliczne wsie i miasteczka (Dąbrowa Narodowa, Szczakowa, Byczyna, Jeleń, Ciężkowice, Długoszyn).
W roku 1975 Jaworzno zostało odłączone od województwa krakowskiego i ze względu na przemysłowy charakter, włączone do województwa katowickiego. Reforma z roku 1999 nie przywróciła Jaworzna do Małopolski - miasto definitywnie zostało powiązane z Górnym Śląskiem[1].
Społeczne Rady i Komisje opiniodawczo-doradcze
W Jaworznie działa siedem spośród ośmiu badanych rad. Są to: rada działalności pożytku publicznego, rada młodzieżowa, rada seniorów, powiatowa rada rynku pracy, komisja bezpieczeństwa i porządku, komisja urbanistyczno-architektoniczna oraz rada ds. osób niepełnosprawnych.
Analiza instytucjonalno prawna badanych rad
Rada Działalności Pożytku Publicznego w Jaworznie została powołana w 2015 r. na mocy Uchwały Nr IX/85/2015 Rady Miejskiej w Jaworznie z dnia 28 maja 2015 r. w sprawie określenia organizacji i trybu działania Gminnej Rady Działalności Pożytku Publicznego w Jaworznie.
Obecnie rada działa na mocy Uchwały nr III/29/2018 Rady Miejskiej w Jaworznie z dnia 19 grudnia 2018 roku w sprawie określenia organizacji i trybu działania Gminnej Rady Działalności Pożytku Publicznego w Jaworznie.
Do kompetencji Rady należy m.in.:
1) współpraca w przygotowaniu projektu programu współpracy Gminy z organizacjami,
2) opiniowanie projektów strategii rozwoju Gminy,
3) tworzenie zespołów działających przy Radzie,
4) opiniowanie projektów aktów prawa miejscowego,
5) wyrażanie opinii w sprawach dotyczących obszarów realizacji zadań publicznych,
6) udzielanie pomocy w przypadku sporów,
7) inicjowanie współpracy pomiędzy organizacjami pozarządowymi,
8) konsultowanie treści ogłoszeń konkursowych,
9) występowanie do Prezydenta z inicjatywami w zakresie działań w sferze pożytku publicznego.
Strona internetowa:
http://www.um.jaworzno.pl/pl/nasze_miasto/organizacje_pozarzadowe/234/rada_pozytku_publicznego.html
Rada młodzieżowa w Jaworznie powołana została w 2014 r. na mocy Uchwały Nr XLVIII/635/2014 Rady Miejskiej W Jaworznie z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie po-wołania Młodzieżowej Rady Mia-sta Jaworzna i nadania jej statutu.
Celem Rady jest:
1) promowanie idei społeczeństwa demokratycznego i obywatelskiego,
2) upowszechnianie wiedzy o zasadach działania samorządu terytorialnego wśród młodzieży,
2) integracja i skuteczna współpraca środowisk młodzieżowych na terenie Miasta,
3) zaspokajanie potrzeb i oczekiwań młodych mieszkańców Miasta,
4) aktywizowanie uczestnictwa młodzieży w życiu publicznym,
5) rozwiązywanie lokalnych problemów młodych ludzi,
6) współpraca środowisk młodzieży z organami samorządu Miasta.
Strona internetowa:
http://www.um.jaworzno.pl/pl/rada_miejska/mlodziezowa_rada_miasta
Rada seniorów w Jaworznie działa na mocy Uchwały Nr XXIII/343/2016 Rady Miejskiej w Jaworznie z dnia 29 listopada 2016 r. w sprawie utworzenia Rady Seniorów Miasta Jaworzna oraz nadania jej statutu.
Rada jest organem o charakterze doradczym, inicjatywnym i konsultacyjnym organów Miasta.
Strona internetowa:
Powiatowa Rada Rynku Pracy w Jaworznie działa na mocy Art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2015 r. poz. 149) oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 r. w sprawie rad rynku pracy (Dz.U. poz. 630).
Do zakresu działania Rady należy w szczególności:
1) Inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do pełnego i produktywnego zatrudnienia,
2) Ocena racjonalności gospodarki środkami Funduszu Pracy,
3) Opiniowanie opracowanych przez Powiatowy Urząd Pracy propozycji przeznaczenia środków Funduszu Pracy będących w dyspozycji samorządu powiatu oraz sprawozdań z ich wykorzystania,
4) Składanie wniosków i wydawanie opinii w sprawach dotyczących kierunków kształcenia,
5) Opiniowanie wniosków o umorzenie należności,
6) Opiniowanie programów specjalnych,
7.Ocenianie okresowych sprawozdań z działalności Powiatowego Urzędu Pracy.
Strona internetowa:
https://jaworzno.praca.gov.pl/rynek-pracy/powiatowa-rada-rynku-pracy
Aktualny skład Komisji bezpieczeństwa i porządku w Jaworznie został powołany Zarządzeniem Nr ZK.0050.368.2018 Prezydenta Miasta Jaworzna z dnia 11 grudnia 2018 roku.
Do zadań komisji należy:
1) ocena zagrożeń porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli na terenie powiatu;
2) opiniowanie pracy Policji i innych powiatowych służb, inspekcji i straży, a także jednostek organizacyjnych wykonujących na terenie powiatu zadania z zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
3) przygotowywanie projektu powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
4) opiniowanie projektów innych programów współdziałania Policji i innych powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych wykonujących na terenie powiatu zadania z zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
5) opiniowanie projektu budżetu powiatu - w zakresie, o którym mowa w pkt 1;
6) opiniowanie projektów aktów prawa miejscowego i innych dokumentów w sprawach związanych z wykonywaniem zadań, o których mowa w pkt 1, 2 i 4;
7) opiniowanie, zleconych przez starostę, innych niż wymienione w pkt 2 i pkt 4-6 zagadnień dotyczących porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli.
Komisja urbanistyczno-architektoniczna w Jaworznie w aktualnej kadencji została powołana Zarządzeniem Nr UA.0050.2.2015 Prezydenta Miasta Jaworzna z dnia 7 stycznia 2015 roku.
Do zadań komisji należy sporządzanie opinii o:
1) projekcie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta/powiatu lub o projekcie jego zmiany; projektach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub projektach ich zmian;
2) wynikach analiz zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta;
3) projektach decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego;
4) projektach decyzji o warunkach zabudowy;
5) w innych sprawach planowania i zagospodarowania.
Rada ds. osób niepełnosprawnych w Jaworznie została powołana Zarządzeniem Nr WZ.0050.185.2015 z dnia 3 czerwca 2015 roku Prezydent Miasta Jaworzna.
Powiatowa Społeczna Rada ds. Osób Niepełnosprawnych powołana została na czteroletnią kadencję, składa się z osób reprezentujących działające na terenie miasta Jaworzna organizacje pozarządowe oraz przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego. Powiatowa Społeczna Rada ds. Osób Niepełnosprawnych w Jaworznie liczy 5 członków, obraduje nie rzadziej niż 4 razy w roku.
Do zadań rady należy:
1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do:
a) integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
b) realizacji praw osób niepełnosprawnych,
2) opiniowanie projektów programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych;
3) ocena realizacji programów;
4) opiniowanie projektów uchwał i programów przyjmowanych przez radę miejską pod kątem ich skutków dla osób niepełnosprawnych.
Strona internetowa:
http://niepelnosprawni.mops.jaworzno.pl/p,75,powiatowa-spoleczna-rada-ds-osob-niepelnosprawnych
Zdjęcie pochodzi ze strony
