20.11.2019 r.
Historia miasta
Dzieje miasta i osad, które obecnie znajdują się w jego obrębie, zaczynają się w XIII w. Wówczas też w miejscu dzisiejszych Gliwic funkcjonowała osada handlowa na szlaku Wrocław-Kraków, która przed 1276 r. otrzymała od księcia opolskiego Władysława prawa miejskie.
Około 1431 r. zbudowano mury obronne z dwiema bramami: Bytomską (Białą) i Raciborską (Czarną). Gliwice z okolicą od 1281 r. stanowiły część piastowskiego Księstwa Bytomskiego, a w l. 1322-1342 nawet stolicę oddzielnego Księstwa Gliwickiego, rządzonego przez księcia Ziemowita (Siemowita).
Po śmierci ostatniego Piasta bytomskiego w 1354 r. Księstwo Bytomskie, a wraz z nim także Gliwice, podzielono między książąt cieszyńskich i oleśnickich. Od 1526 r., wraz z całym Śląskiem, Gliwice znalazły się pod cesarskim berłem Habsburgów. W roku 1558 cesarz Ferdynand przekazał je wraz z dobrami zamkowymi w dzierżawę Fryderykowi von Zettritz (Cetryczowi). Niedługo potem, w czasie wojny trzydziestoletniej, Gliwice kilkakrotnie były oblegane i zdobywane (m.in. w 1623 r. złupili je lisowczycy, 1626 r. miasto obroniło się przed duńskimi wojskami Ernesta Mansfelda, ale w 1645 r. zdobyły je wojska szwedzkie gen. Torstensona). W 1683 r. na krótko zatrzymał się w Gliwicach, w drodze pod Wiedeń król Jan III Sobieski.
W XVII i XVIII w. z miasta typowo handlowo-rzemieślniczego, żyjącego z produkcji i handlu piwem, Gliwice stały się ośrodkiem sukiennictwa, które upadło po wojnach śląskich między Prusami a Austrią. W wyniku tych wojen Gliwice z większą częścią Górnego Śląska w 1741 r. zostały włączone do Królestwa Prus, do utworzonego powiatu toszecko-gliwickiego. Od końca XVIII w. zaczął się w Gliwicach rozwijać przemysł.
Po doprowadzeniu do miasta Kolei Górnośląskiej, w 1845 r. w Gliwicach zaczęły powstawać kolejne zakłady hutnicze, mechaniczne, maszynowe i chemiczne. W 1901 założono kopalnię „Gliwice” (pierwsze wydobycie w 1913 r.), a w 1917 r. wydobyto pierwszą tonę węgla w Kopalni „Sośnica”.
Równocześnie miasto zaczęło się rozwijać cywilizacyjnie. Na początku XIX w. zasypano fosy, zniwelowano wały miejskie i wyburzono mury obronne. Powstały nowe ulice i kwartały zabudowy a północ i zachód od średniowiecznego centrum. W 1816 r. założono w Gliwicach pierwsze gimnazjum i liczne szkoły powszechne. W 1826 r. otwarto pierwszą drukarnię, później bank (1851) oraz gazownię (1854). W 1894 r. Gliwice (wraz z Bytomiem) jako pierwsze na Górnym Śląsku otrzymały kolej miejską – tramwaje (początkowo trakcji parowej, a od 1898 r. – elektryczne).
Po plebiscycie i podziale Górnego Śląska w 1922 r. miasto pozostało w granicach Niemiec. W przededniu wybuchu II wojny światowej grupa funkcjonariuszy specjalnego oddziału SS pod dowództwem por. Naujocksa, udająca powstańców śląskich, opanowała zespół nadawczy radiostacji gliwickiej przy ul. Tarnogórskiej. Akt ten miał stanowić jeden z pretekstów uzasadniających wywołanie przez Hitlera II wojny światowej i do historii najnowszej przeszedł jako tzw. „prowokacja gliwicka”. Wojska radzieckie zdobyły miasto 24.01.1945 r., a po konferencji poczdamskiej znalazło się ono w granicach Polski.
Współczesne Gliwice są jednym z najprężniej rozwijających się ośrodków konurbacji górnośląskiej, śląskim „technopolis” (od 2005 r. Gliwice są członkiem World Technopolis Association, organizacji skupiającej miasta stawiające na rozwój nowych technologii, z prężnym ośrodkiem akademickim i naukowym. Rozwój miasta oparty jest na nowych technologiach (I3D, Flytronic), przemyśle motoryzacyjnym (zakłady General Motors) oraz logistyce (Segro Business Park Gliwice, Tulipan Park Gliwice, Diamond Business Park Gliwice i Panattoni Park Gliwice). Od 1945 r. Gliwice są też ważnym ośrodkiem naukowym, którego wizytówką jest Politechnika Śląska, jedna z największych w Polsce uczelni technicznych. W mieście działają ponadto Gliwicka Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości oraz Kolegium Nauczycielskie, a także liczne instytuty branżowe, placówki badawcze PAN (Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN, Instytut Inżynierii Chemicznej oraz Centrum Materiałów Polimerowych i Węglowych)[1].
Społeczne Rady i Komisje opiniodawczo-doradcze
W Gliwicach działają wszystkie spośród ośmiu badanych rad. Są to: rada działalności pożytku publicznego, rada młodzieżowa, rada seniorów, powiatowa rada rynku pracy, rada sportu, komisja bezpieczeństwa i porządku, komisja urbanistyczno-architektoniczna oraz rada ds. osób niepełnosprawnych.
Analiza instytucjonalno prawna badanych rad
Rada Działalności Pożytku Publicznego w Gliwicach została powołana w 2011 r. na mocy Uchwały Nr XIII/273/2011 Rady Miejskiej w Gliwicach z dnia 17 listopada 2011 r. ws. określenia trybu powołania członków oraz organizacji i trybu działania Miejskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego. Obecnie rada działa na mocy Uchwały Nr XXIII/591/2017 Rady Miasta Gliwice z dnia 9 lutego 2017 r. ws. określenia trybu powoływania członków oraz organizacji i trybu działania Miejskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego w Gliwicach;
Do kompetencji Rady należy m.in.:
1) opiniowanie projektów dokumentów strategicznych miasta (programów, strategii, polityk itp.);
2) opiniowanie projektów uchwał i aktów prawa miejscowego dotyczących sfery zadań publicznych, o której mowa w art. 4 ustawy; w tym programów współpracy z organizacjami pozarządowymi;
3) wyrażanie opinii w sprawach dotyczących funkcjonowania organizacji;
4) udzielanie pomocy i wyrażanie opinii w przypadku sporów między organami administracji publicznej a organizacjami;
5) wyrażanie opinii w sprawach dotyczących zadań publicznych, w tym zlecania tych zadań do realizacji przez organizacje oraz w sprawach rekomendowanych standardów realizacji zadań publicznych;
6) rozpatrywanie innych spraw zgłaszanych do Rady, a dotyczących sfery pożytku publicznego.
Strona internetowa:
http://mrdpp.gliwice.pl/protokoly-posiedzen-mrdpp/
Rada młodzieżowa w Gliwicach została powołana w 2002 r. na mocy Uchwały Nr XXXIX/926/2002 Rady Miejskiej w Gliwicach z dnia 10 lipca 2002 r. ws.: utworzenia Młodzieżowej Rady Miasta Gliwice.
Celem Rady jest:
1) stanie na straży wolności zawartych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Ustawie o Systemie Oświaty oraz Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz Europejskiej Konwencji Praw Dziecka,
2) inicjowanie, wspierani i koordynowanie samorządowej działalności młodzieży,
3) pośredniczenie w kontaktach uczniów z władzami samorządowymi i oświatowymi,
4) reprezentowanie interesów młodzieży miasta Gliwice wobec instytucji rządowych, samorządowych i pozarządowych,
5) zapewnienie młodzieży możliwości uczestniczenia młodzieży w procesie podejmowania decyzji ich dotyczących.
Strona internetowa:
https://bip.gliwice.eu/samorzad/mlodziezowa_rada_miasta,rejestr_zmian,1
Rada seniorów w Gliwicach została powołana w 2018 r. na mocy UCHWAŁY NR XXXVII/808/2018 RADY MIASTA GLIWICE z dnia 19 kwietnia 2018 r. w sprawie powołania Rady Seniorów Miasta Gliwice oraz nadania jej statutu.
Rada seniorów ma sprzyjać solidarności międzypokoleniowej i stwarzać warunki do pobudzania aktywności obywatelskiej osób starszych w społeczności lokalnej.
Strona internetowa:
http://gcop.gliwice.pl/miasto/rada-seniorow-miasta-gliwice/
Powiatowa Rada Rynku Pracy w Gliwicach w kadencji 2019-2023 została powołana na mocy Zarządzenia Prezydenta Miasta Gliwice Nr PM-1247/19 z dnia 25 września 2019 r. w sprawie powołania Powiatowej Rady Rynku Pracy w Gliwicach na kadencje w latach 2019-2023.
Do zakresu działania Rady należy w szczególności:
1) Inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do pełnego i produktywnego zatrudnienia,
2) Ocena racjonalności gospodarki środkami Funduszu Pracy,
3) Opiniowanie opracowanych przez Powiatowy Urząd Pracy propozycji przeznaczenia środków Funduszu Pracy będących w dyspozycji samorządu powiatu oraz sprawozdań z ich wykorzystania,
4) Składanie wniosków i wydawanie opinii w sprawach dotyczących kierunków kształcenia,
5) Opiniowanie wniosków o umorzenie należności,
6) Opiniowanie programów specjalnych,
7.Ocenianie okresowych sprawozdań z działalności Powiatowego Urzędu Pracy.
Strona internetowa:
http://www.pup.gliwice.pl/urzad_pracy/Powiatowa_Rada_Rynku_Pracy.html
Rada sportu w Gliwicach została powołana w 2007 r. na mocy Zarządzenia Nr PM-659/07 Prezydenta Miasta Gliwice z dnia 27 kwietnia 2007 r. w sprawie ustalenia składu i zasad powoływania członków Rady Sportu Miasta Gliwice oraz ustalenia regulaminu jej działania. Obecnie Rada sportu w Gliwicach funkcjonuje na mocy Zarządzenia Nr PM-4217/2017 Prezydenta Miasta Gliwice z dnia 9 marca 2017 r. w sprawie ustalenia składu i zasad powoływania członków Rady Sportu Miasta Gliwice oraz ustalenia regulaminu jej działania.
Do zadań Rady należy w szczególności opiniowanie:
1) strategii rozwoju Miasta Gliwice w zakresie kultury fizycznej,
2) projektu budżetu w części dotyczącej kultury fizycznej,
3) projektu uchwał Rady Miasta Gliwice dotyczących rozwoju kultury fizycznej i sportu,
4) programów rozwoju bazy sportowej na terenie Gliwic,
5) spraw dotyczących przyznawania i pozbawiania oraz wysokości stypendiów sportowych,
6) spraw dotyczących przyznawania nagród pieniężnych i wyróżnień dla zawodników, którzy osiągnęli wysokie wyniki sportowe oraz trenerów i innych osób wyróżniających się osiągnięciami działalności sportowej.
Strona internetowa:
https://gliwice.eu/o-gliwicach/sport-i-rekreacja/rada-sportu-miasta-gliwice
Komisja bezpieczeństwa i porządku w Gliwicach działa na podstawie Art. 38a ustawy z dnia 5.06.1998 r. o samorządzie powiatowym.
Do zadań komisji należy:
1) ocena zagrożeń porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli na terenie powiatu;
2) opiniowanie pracy Policji i innych powiatowych służb, inspekcji i straży, a także jednostek organizacyjnych wykonujących na terenie powiatu zadania z zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
3) przygotowywanie projektu powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
4) opiniowanie projektów innych programów współdziałania Policji i innych powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych wykonujących na terenie powiatu zadania z zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;
5) opiniowanie projektu budżetu powiatu - w zakresie, o którym mowa w pkt 1;
6) opiniowanie projektów aktów prawa miejscowego i innych dokumentów w sprawach związanych z wykonywaniem zadań, o których mowa w pkt 1, 2 i 4;
7) opiniowanie, zleconych przez starostę, innych niż wymienione w pkt 2 i pkt 4-6 zagadnień dotyczących porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli.
Strona internetowa:
https://www.bip.powiatgliwicki.finn.pl/bipkod/13127524
Komisja urbanistyczno-architektoniczna w Gliwicach działa na podstawie art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1073).
Do zadań komisji należy sporządzanie opinii o:
1) projekcie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta/powiatu lub o projekcie jego zmiany; projektach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub projektach ich zmian;
2) wynikach analiz zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta;
3) projektach decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego;
4) projektach decyzji o warunkach zabudowy;
5) w innych sprawach planowania i zagospodarowania.
Rada ds. osób niepełnosprawnych w Gliwicach w kadencji 2015-2019 funkcjonuje na mocy Zarządzenia Prezydenta Miasta Gliwice nr PM-2017/15 z dniem 16.12.2015 r. ws. powołania Powiatowa Społeczna Rada do Spraw Osób Niepełnosprawnych w Gliwicach.
Do zadań rady należy:
1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do:
a) integracji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
b) realizacji praw osób niepełnosprawnych,
2) opiniowanie projektów programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych;
3) ocena realizacji programów;
4) opiniowanie projektów uchwał i programów przyjmowanych przez radę miejską pod kątem ich skutków dla osób niepełnosprawnych.
Strona internetowa:
https://bip.gliwice.eu/strona=10473
Zdjęcie pochodzi ze strony
https://gliwice.eu/miasto/o-gliwicach
